Το διάβασα πριν λίγες ημέρες, ήθελα να γράψω γι' αυτό αλλά λόγω διακοπών δεν μπόρεσα. Το κοινωνικό συμβόλαιο ή αρχές του πολιτικού δικαίο διαπραγματεύεται την ιδανική κοινωνία και τις σχέσεις των μελών της μεταξύ τους. Μέσα σε τέσσερα βιβλία ο Ρουσσώ αναλύει τις βασικές αρχές που διέπουνε μια κοινωνία, τη γενική θέληση, την ψηφοφορία των μελών της και τα βασικά πολιτεύματα (δημοκρατία, αριστοκρατία, μοναρχία και μεικτή κυβέρνηση).
Στηλιτεύει την πολυδιάσπαση του όλου σε μικρότερες φατριές (κόμματα;) ως αναποτελεσματική και εκθειάζει τη Λυκούργεια νομοθεσία. Η πηγή της κυριαρχίας και του γενικού καλού είναι ο λαός και η συμμετοχή του πολίτη στα κοινά. Όταν αφήνεις τη συμμετοχή σε απεσταλμένους τότε σε κάποια στιγμή κάτι θα πάει στραβά.
"Χρειάζεται να πάνε (οι πολίτες) στο συμβούλιο; Διορίζουν αντιπροσώπους και αυτοί μένουνε στα σπίτια τους. Εξ' αιτίας της οκνηρίας και της φιλοχρηματίας τους διορίζουνε βουλευτές για να υπηρετούν την πατρίδα που δεν κάνουνε τίποτα άλλο παρά να την πουλάνε... σε ένα πραγματικά ελεύθερο κράτος οι πολίτες τα κάνουνε όλα με τα χέρια τους και τίποτα με το χρήμα... όσο καλύτερα συγκροτημένο είναι το κράτος τόσο περισσότερο υπερισχύουνε οι δημόσιες υποθέσεις έναντι των ιδιωτικών, στο πνεύμα των πολιτών. Υπάρχουνε επίσης πολύ λιγότερες ιδιωτικές υποθέσεις και αυτό γιατί επειδή το ποσό της κοινής ευτυχίας παρέχει ένα μερίδιο πολύ αξιόλογο στην ευτυχία κάθε ατόμου, δε μένουνε σε αυτό παρά μόνο ελάχιστα πράγματα που θα πρέπει να τα αναζητήσει με τις ιδιαίτερες φροντίδες του. Σε μια καλώς διοικούμενη πολιτεία ο πολίτης σπεύδει να λάβει μέρος στις συνελεύσεις. Όταν υπάρχει κακή κυβέρνηση κανείς δε θέλει ούτε ένα βήμα να κάνει για να πάει στη συνέλευση διότι κανείς δεν ενδιαφέρεται για ό,τι συμβαίνει. Προβλέπουνε ότι δεν πρόκειται να επικρατήσει η γενική θέληση κι έτσι στο τέλος τους απορροφούνε ολοκληρωτικά οι ατομικές τους φροντίδες. Οι καλοί νόμοι θα δημιουργήσουνε καλύτερους νόμους, οι κακοί οδηγούνε σε χειρότερους".
Θα ήθελα να παραθέσω και άλλα αποσπάσματα, αλλά έτσι θα έπρεπε να παραθέσω όλο το βιβλίο. Κάθε σελίδα του είναι μοναδική.
Το τέταρτο βιβλίο, κεφάλαιο 8, διαπραγματεύεται τη χριστιανική θρησκεία, όπου ο Ρουσσώ μας παραδίδει κάποιες πολύ ενδιαφέρουσες απόψεις, όχι μακρυά από το πνεύμα των υπόλοιπων Διαφωτιστών.
4 comments:
Ο Ρουσσώ ήταν τεράστιο κεφάλι. Γενικά οι Γάλλοι (εκ μεταγραφής ή μη) έχουν γράψει σε τέτοιο επίπεδο εκπληκτικά κείμενα.
Καλά οι άνθρωποι ήτανε απλώς καταπληκτικοί, δεν είναι τυχαίο που ο Διαφωτισμός ξεκίνησε από τους Γάλλους. Έχω κατενθουσιαστεί με εκείνη την εποχή και να φανταστείς δεν έχω διαβάσει ούτε το 1/100 των βιβλίων που γραφτήκανε τότε.
Αν δεν κάνω λάθος εκείνη την εποχή διατυπώθηκαν και οι ιδέες του φιλελευθερισμού. (νομίζω πως οι σημερινοί αυτοαποκαλούμενοι φιλελεύθεροι και νεοφιλελεύθεροι δεν έχουν καμία σχέση με τις αρχές αυτές)
Ειδικά ο Ρουσσώ, από ελάχιστα αποσπάσματα που έχω διαβάσει, μου φαίνεται πολύ μπροστά για την εποχή του - βασικά και για την δικιά μας εποχή :P
Γεια σου Robopsychologist, όντως εκείνη την εποχή άρχισαν να διατυπώνονται οι πρώτες αρχές φιλελευθερισμού, που -και πάλι έχεις δίκαιο- δεν έχουνε καμία σχέση με τους σημερινούς αυτοαποκαλούμενους φιλελεύθερους (εκτός κάποιων εξαιρέσεων).
Ο Ρουσσώ ήτανε πολύ μπροστά. Αυτόν τον καιρό διαβάζω το Critique of pure reason του Kant (είναι και λίγο δυσνόητο το άτιμο) και συνειδητοποιώ ότι και άλλοι διανοούμενοι εκείνης της εποχής ήτανε τελικά πολύ μπροστά.
Post a Comment