Εμμανουήλ Ροϊδης

Η αγάπη μου για τον Εμμανουήλ Ροϊδη άρχισε όταν πρωτομετακόμισα στην Αθήνα, το 2003, και έμεινα μαζί με τον αδελφό μου στην οδό Εμ. Ροϊδη, στου Γκύζη. Η περιέργεια που μου έκανε το όνομα με κίνησε να ψάξω γι' αυτόν τον Ροϊδη. Επισκέφτηκα λοιπόν το βιβλιοπωλείο Πολιτεία και ρώτησα για το πιο γνωστό βιβλίο του Ροϊδη· ο υπάλληλος μου έδωσε το "Η Πάππισσα Ιωάννα". Από τότε έγινε από τους αγαπημένους μου συγγραφείς (και οι οδοί στα πέριξ της Εμ. Ροϊδη μου δώσανε το έναυσμα να ψάξω για περισσότερους συγγραφείς). Σήμερα θα ήθελα να παραθέσω μερικές από τις φράσεις/σκέψεις του Ροϊδη που διάβασα στα έργα του και σταχυολόγησα (και δυστυχώς πολλές από αυτές, ιδίως όσες αφορούνε τους πολιτικούς και τους δημοσιογράφους, είναι ακόμα και σήμερα, 150 έτη μετά, τόσο επίκαιρες).

Πολλοί από εσάς ίσως να τις γνωρίζετε, όσοι όχι θα σας πρότεινα ασυζητητί να ψάξετε για τα βιβλία του. Απολαύσε τέ τον.

«Θα λέγω ό,τι φρονώ αληθές, θα πράττω ό,τι το λογικόν μου μοι υποδεικνύει ως ορθόν, και εάν πρόκειται να ελκύσω δια τούτο επ' εμού την κατάκρισιν, των υπο το βάρος των κοινωνικών προλήψεων κυπτόντων, γελών θα αποδώσω δια της περιφρονήσεως το ράπισμα αυτοίς.»

«Εφοβείτο το σκάνδαλον, την εγκυμοσύνην και τα κακάς γλώσσας, τους τρεις τούτους ”σωματοφύλακες” της γυναικείας σωφροσύνης.»

«Απαραίτητος όρος αρμονικής συμβιώσεως με γυναίκα φιλάρεσκον είναι να αποκρύπτη τις επιμελώς εις αυτήν δύο τινά: τα εννέα δέκατα της αγάπης του και το ήμισυ τουλάχιστον της περιουσίας του.»

«Μεγάλη δυστυχία είναι να έχει κανείς πολύ καλή καρδίαν.»

«Παραιτούμενοι σήμερον ανωφελούς αγώνος, παρηγορούμεθα δια της εξής σκέψεως, ότι πάντα ανεξαιρέτως τα έθνη κατά περίοδον τινά του βίου των υπέστησαν αισχρόν τινά ζυγόν. Κατά τον δέκατον πέμπτον αιώναν εδέσποζον εν Ισπανία οι Ιεροεξετασταί, κατά τον δέκατον έκτον οι δολοφόνοι εν Ιταλία και κατά τον δεκατον όγδοον εν Γαλλία αι πόρναι. Ούτω και παρ, ημίν σήμερον αι βδέλαι του προϋπολογισμού.

Παράδοξον θέλει φανή εις πολλούς, αλλ' εν τούτοις είν' αληθές, και το εξής, ότι οι απαρτίζοντες την φθοροποιόν ταύτην αγέλην δεν είναι, ως επί τω πολύ, κακοί άνθρωποι. Οι εις την Αφρική περιηγηταί περιγράφουσι φυλάς τινάς ανθρωποφάγων, οίτινες είναι κατά τα άλλα τίμιοι, ήμεροι, φιλόξενοι και περιποιητικοί, μόνον ελάττωμα έχοντες την κακήν συνήθεια να τρώγωσιν ανθρώπινον κρέας, ως οι ημέτεροι κηφήνες να ροφώσι τον ιδρώτα του λαού.»

«Αι αόρισται και αστήρικτοι διαμαρτυρήσεις εν ονόματι της «ηθικής», «ηθικότητος», «ηθικοποιήσεως» ή όπως άλλως καλούσι το πράγμα αι ημέτεραι εφημερίδες, ου μόνον δε σημαίνουσι τίποτε, αλλά και ενθυμίζουσι την φράσιν του Άγγλου ποιητού, καθ' ον «μόνον οι ανήθικοι ομιλούσι περί ηθικής»»

«Εις ην εβρισκόμεθα σήμερον κατάστασιν δεν έχομεν ανάγκην πολιτικών ανδρών, ως δεν χρήζει μαγείρων ο κενόν έχων το οψοφυλάκιον.»

«Οι Άγγλοι έχουσι δύο βουλάς, την άνω και την κάτω, ημείς μία μόνην ανωκάτω.»

«Αλλαχού τα κόμματα γεννώνται, διότι εκεί υπάρχουσιν άνθρωποι διαφωνούντες και έκαστος άλλα θέλοντες. Εν Ελλάδι συμβαίνει ακριβώς το ανάπαλιν, αιτία της γεννήσεως και της πάλης των κομμάτων είναι η θαυμαστή συμφωνία, μεθ' ης πάντες θέλουσι το αυτό πράγμα, να τρέφωνται δαπάνη του δημοσίου.»

«Ο ποιητής Βωδελαίρος, θέλων να εικονίσει το ιδανικόν του σικχαμηρού, παρέστησε πτώμα χοίρου σηπόμενον υπό τα ακτίνας θερινού ηλίου. Το ψοφίμιον κείται ύπτιον επί της χλόης, ανοικτάς έχον τα αγκάλας ως εταίρα προσκαλούσα τον εραστήν, η πλευρά αυτού είναι εστιατόριον σκωλήκων, η δε δυσωδία τοσαύτη, ώστε ο διαβάτης λιποθυμεί.

Την δύναμιν της εικόνος ταύτης δεν αμφισβητούμεν, νομίζομεν όμως ότι, αν εγνώριζεν ο ποιητής την Ελλάδα, ήθελε προτιμήσει του νεκρού χοίρου ζώντα και υγιαίνονται αντιπρόσωπον τάξεώς τινός των παρ' ημίν δημοσιογράφων.»

«Βαρύ οπωσδήποτε αποβαίνει το θέαμα ολοκλήρου της Ελλάδος μεταβαλλομένης εις λιβάδιον κομματικής κτηνοτροφίας.»

«Το μόνον πράγμα, όπερ δεν κατώρθωσαν ακόμη να χαλάσωσιν οι πολιτικοί της Ελλάδος, είναι αι ωραίαι χειμεριναί ημέραι.»

«Διαφέρουσα πάντων των άλλων ευρωπαϊκών εθνών η Ελλάς δύναται να εξομοιωθεί κατά τούτον προς Αμερικήν. Τα πάντα εν αυτή είναι χθεσινά.»

(Μιλώντας περί πολιτικής)
«... μόνη αυτή έχει το προνόμιον να ελκύη την αμέριστον προσοχήν και να εξεγείρη το ενδιαφέρον πάντων των Ελλήνων, διότι μόνον αυτή δύναται να πορίσει δημοτικότητα, δύναμιν, υπόληψιν, βαρύτητα και σημασίαν και εις αυτά τα μηδενικά...

... εκ του βουλευτού εξαρτάται όχι μόνον της κυβερνήσεως ο βίος, αλλά και η τιμή, η περιουσία, η ασφάλεια, ο επιούσιος άρτος ή τουλάχιστον η πλήρωσις πόθου τινός των πλείστων Ελλήνων. Ουδ' υποπίπτομεν εις υπερβολήν λέγοντες “των πλείστων” αφού δεν είναι βεβαίως πολλοί οι μακάριοι εκείνοι Έλληνες, οι μη έχοντες ουδεν να φοβηθώσιν ή να ελπίσωσι, παρά βουλευτού...

.. Πάντα ταύτα, περί των οποίων αποφασίζει εις πάσαν άλλην χώραν ο νόμος, το δίκαιον, η προτίμησις της ικανότητος, το κοινόν συμφέρον και το σέβας προς την κοινήν γνώμην, εξαρτώνται παρ' ημίν εκ μόνου του θελήματος του βουλευτού...»