Saturday 10 September 2011

Από τον ατελή εκσυγχρονισμό στην κρίση



Από τον ατελή εκσυγχρονισμό στην κρίση: Μεταρρυθμίσεις, χρέη και αδράνειες στην Ελλάδα (1993-2010)

To διάβασα πριν λίγες μέρες, του Πάνου Καζάκου. Ο συγγραφέας προσπαθεί να καταγράψει και να κρίνει τις παραλείψεις και τις αδράνειες της ελληνικής κυβέρνησης που μας έφερε σε αυτό το χάλι.

Μιλάει για μεταρρυθμίσεις των δύο μεγάλων κομμάτων (που μείνανε υποσχέσεις), για τη «δημιουργική λογιστική», το μαγείρεμα δηλαδή των δεδομένων ώστε να μας βγούνε οι αριθμοί που θέλανε οι Ευρωπαίοι προκειμένουνε να μπούμε στην νομισματική ένωση, για παραλείψεις και ανικανότητες των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, για μεγάλα σκάνδαλα (Siemens, προμήθειες ΕΣΥ, ΕΟΦ κλπ), για τα κλειστά επαγγέλματα, για την άμεση, προσωπική εμπλοκή σε διαδικασίες μικροδιαφθορας (αδιανόητη για ένα μεγάλο αριθμό Ευρωπαίων) και γενικώς ό,τι αδράνειες και παραλείψεις μας φέρανε σε αυτή την κατάσταση.

Σύμφωνα με το βιβλίο η χώρα πάσχει σε πολλαπλά σημεία. Έχει ελάχιστη ικανότητα να σχεδιάζει στρατηγικά, υποτιμά την επιστημονική συμβουλή και γνώση, δεν αξιολογεί τις επιπτώσεις των νομοθετημάτων, δεν έχει εσωτερική συνοχή (αφού η ενδοκυβερνητική συνεργασία είναι προβληματική) και το γραφείο του πρωθυπουργού αδυνατεί να αξιολογεί πολιτικές των υπουργείων και να παρακολουθεί σοβαρά την εφαρμογή τους.

Το μεγαλύτερο γέλιο (ή καλύτερα κλάμα) το έριξα στο σημείο που εξηγεί τη «δημιουργική λογιστική» όπου, με τη βοήθεια διεθνών οικονομολόγων και συμβούλων, μεταφέρανε μελλοντικά έσοδα σε τρέχουσες χρονιές, και τρέχοντα ελλείμματα σε παρελθούσες χρονιές. Ας πούμε για παράδειγμα ότι είμαστε στο 2000. Οι ατσίδες της οικονομίας μεταφέρανε τα μελλοντικά κέρδη του 2001 και του 2002 στο 2000 και τα ελλείμματα του 2000 στο 1999 ή 1998, ώστε να τους βγεί μικρότερο έλλειμμα, πληθωρισμός και λοιπές δημοσιονομικές δεσμεύσειες!

Άλλο χαρακτηριστικό σημείο είναι η επιρροή των ιδιωτικών συμφερόντων σε κυβέρνηση και κόμμα. Εκτός των άλλων αναφέρει και ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, όπου ο τότε πρόεδρος του ΕΟΦ Μουτσόπουλος προσπάθησε να βάλει τάξη στη συνταγογράφηση φαρμάκων. Αντιγράφω από το βιβλίο: «Ουσιαστικά πληροφορήθηκε (σ.σ. ο Μουτσόπουλος) από ενδιαφερόμενο επιχειρηματία, τα συμφέρονται του οποίου δεν ελήφθησαν υπόψη, ότι δεν επρόκειτο να μείνει για πολύ καιρό στη θέση του. Και δεν έμεινε.»

Άλλο ένα κομμάτι που μου άρεσε από το βιβλίο είναι όταν μιλάει για τον τουρισμό λέγοντας «Στις υπηρεσίες πάλι κυριαρχεί ο τουρισμός, ο οποίος όμως συχνά γίνεται πολλαπλά αντιληπτός όχι ως ένα πεδίο ανταγωνισμού, αλλά εύκολης εκμετάλλευσης φυσικών συγκριτικών πλεονεκτημάτων, και ο οποίος επιζητεί την κρατική στήριξη με παραδοσιακά εργαλεία». Πόσο δίκαιο έχει!

Κάποια από τα θέματα που διαπραγματεύεται το βιβλίο τα αγγίζει ακροθιγώς, δε θα μπορούσε άλλως τε να τα αναλύσει εις βάθος από τη στιγμή που το βιβλίο έχει γύρω στις 300 σελίδες. Αλλά είναι μια πολύ καλή αρχή για να δούμε τις ρίζες του προβλήματος.

Θα μου πεις χρειαζόμαστε ένα βιβλίο για να τα ξέρουμε αυτά; Σίγουρα όχι, τα ζεις καθημερινώς. Αλλά το βιβλίο προσφέρει κάτι που δεν το προσφέρει κανείς άλλος: παραπομπές. Ο συγγραφέας στηρίζει τις απόψεις του και το έχει εμπλουτίσει με εκατοντάδες παραπομπές όπου μπορείς να διαβάσεις περισσότερα αν το θέλεις. Δεν αερολογεί, τα πάντα τεκμαίρονται από κάπου.

Και θα ήθελα να κλείσω με δύο κομμάτια από το βιβλίο (τα πλάγια γράμματα είναι του συγγραφέως).

Η Ελλάδα, διαπιστώνει το Centre for Economic Reform (CER), «σπατάλησε πολλές ευκαιρίες, τις οποίες πρόσφερε η συμμετοχή της στην ΕΕ για περισσότερα από 20 χρόνια». Είναι μία από τις πλέον απροσάρμοστες χώρες, μαζί με την Πολωνία: Η χώρα καθυστερεί στην υιοθέτηση νέων τεχνολογιών, βραδυπορεί στην εκπαιδευτική πολιτική, εφαρμόζει ένα ρυθμιστικό σύστημα που είναι δυσμενέστερο από αλλού για την επιχειρηματικότητα και διατηρεί εμπόδια στις αγορές προϊόντων.

και

«Η Ελλάδα», δήλωνε ο υπουργός Οικονομικών της Ολλανδίας Φούτερ Μπος, «δεν είναι υπόλογη επειδή δεν μπόρεσε να χαλιναγωγήσει το έλλειμμά της. Κατηγορείται κυρίως για κατά συρροή και κατ' εξακολούθηση εξαπάτηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των υπολοίπων κρατών-μελών»

Έτσι εξηγήται και το γιατί οι Ευρωπαίοι τα έχουνε βάλει μαζί μας, και όχι με χώρες που έχουνε μεγαλύτερο έλλειμμα από την Ελλάδα.

6 comments:

Roadartist said...

Μπάχαλο τα κάναμε. Και αυτό κάποιους μας πληγώνει πολύ. Το χειρότερο δε βλέπω φως στον ορίζοντα. Ακόμη και σήμερα καμία προσπάθεια για ανάπτυξη για αλλαγή κουλτούρας.. νοοτροπίας.. κρίμα γιατί "καίγονται" και οι όποιες ακόμη υγιείς ομάδες. Μακάρι να άλλαζε κάτι, αλλά μας βλέπω για πιο δύσκολες εποχές δυστυχώς..

ria said...

τα μεγάλα πνεύματα συναντώνται. εσύ γράφεις τις καταστάσεις, εγώ τους λόγους που μας έφεραν εδώ σε αυτό το χάλι.

ετοιμάζεται μπλογκοσυναντηση. θα μπορούσες να μας τιμήσεις με την παρουσία σου; στείλε μέηλ για διευκρυνήσεις. το μέηλ μου είναι κάτω από το προφίλ μου στο μπλογκ μου.

Hades said...

Ρε'σύ Πάνο να σου πω κάτι. Όλα φαίνονται σωστά (και μάλιστα συμφωνώ) μιας και όλα δείχνουν αληθοφανή. Όμως διαφωνώ με το συμπέρασμα. Και ποιος δεν είχε διπλά βιβλία; Μέχρι και η Γερμανία είχε. Και μάλιστα εσχάτως παραδέχθηκαν όλοι ότι ο λόγος που εκτραχύνθηκαν τα πράγματα έχει να κάνει με το ότι είχαν λασκάρει τα δημοσιονομικά τους και η Γερμανία και η Γαλλία το οποίο ουσιαστικά τι σημαίνει; Ότι έως και η καρδιά του ευρώ ψευδή στοιχεία έδινε.
Όπως επίσης μην ξεχνάμε και το άλλο έτσι; Όλοι οι βόρειοι ήξεραν ποιους έβαζαν στο ευρώ. Σε ποιους θα έκαναν εξαγωγές; Μεταξύ τους μήπως; Άρα ναι μεν τα γκρηκ στατίστικς τους εξόργισαν αλλά ήταν κάτι σαν την αρπαγή της ωραίας Ελένης. Το πήδημά μας θα το τρώγαμε ούτως ή άλλως.

Panos Konstantinidis said...

@Roadartist δυστυχώς τα κάναμε μπάχαλο και δε βλέπω προσπάθεια αλλαγής όπως λες. Και αυτό είναι το χειρότερο. Φαίνεται ότι η μικροδιαφθορά (όπως την ονομάζει ο Καζάκος) είναι περισσότερο ριζωμένη από όσο θέλουμε να πιστεύουμε. Τί να πω... έτσι όπως πάμε ούτε τα δισέγγονά μας δε θα είναι σε καλύτερη κατάσταση.

Panos Konstantinidis said...

@Ρία, δεν τα γράφω εγώ, τα γράφει ο Καζάκος, εγώ απλώς συμφωνώ μαζί του :)

Όσο για τη συνάντηση ευχαρίστως να έλθω, η τιμή είναι δική μου που με προσκαλείς. Θα σου στείλω ε-μαιλ.

Panos Konstantinidis said...

@Αδη συμφωνώ για τις απατεωνιές που αναφέρεις. Το πρόβλημα όμως δεν είναι οι απατεωνιές, αλλά η ατιμωρισία. Απατεωνιές γίνονται παντού, και αυτό σου το λέει κάποιος που ζούσε στη Μ.Β. 13 χρόνια και τα έχει δει με τα μάτια του. Η μεγάλη διαφορά Ευρώπης και Ελλάδος είναι ότι στην Ευρώπη τους πιάνουνε και τους γαμάνε, εδώ όχι μόνο δεν τους πιάνουνε αλλά όσο πιο απατεώνας είσαι τόσο πιο πολύ σε σέβονται.

Η απόλυτη παράνοια. Έτσι δε γινόμαστε άνθρωποι ρε φίλε. Πρέπει να υπάρξει εφαρμογή των νόμων επι τέλους, διότι η Ελλάδα δεν πάσχει από νομοθετικό σύστημα, αλλά από την εφαρμογή αυτού.